Odbor za standardizaciju srpskog jezika smatra da je loše rješenje da se u pasošu Srbije u rubrici “državljanstvo” umjesto “srpsko” upisuje isključivo “državljanstvo Republike Srbije”.
To ne daje mogućnost izbora i vrlo je loše i sa jezičkog i sa nacionalnog stanovišta.
Odbor navodi da je ovo mišljenje dostavljeno predsjedniku Srbije Aleksandru Vučiću, premijerki Ani Brnabić, ministrima spoljnih i unutrašnjih poslova Ivici Dačiću i Nebojši Stefanoviću i zaštitniku građana Zoranu Pašaliću.
U saopštenju Odbora podsjeća se da od 1. oktobra u pasošima Srbije u rubrici državljanstvo više neće pisati “srpsko” već “državljanstvo Republike Srbije” i da je ta izmena donijeta na zahtjev Stranke za Sandžak, upućen Zaštitniku građana, što je MUP Srbije prihvatio.
Odbor ističe da u cijeloj proceduri zamjene “srpskog” državljanstva državljanstvom “Republike Srbije” ni zaštitnik građana, ni MUP ni bilo ko drugi od državnih organa Srbije nije našao za shodno da zatraži mišljenje nijedne filološke institucije, pa čak ni Odbora za standardizaciju srpskog jezika.
Odbor ocjenjuje da vlasti u Srbiji, ili oni što imaju njihovu podršku, godinama sistemski brišu pridjev “srpski”, gdje god im se učini da bi mogao asocirati na značenje “pripadnost Srbima” i time svjesno vrše nasilje nad srpskim jezikom, izlazeći u susret onima kojima taj pridjev smeta u svim značenjima i kontekstima.
“Zato, ako Srbija hoće da bude saglasna cijelom kulturnom svijetu, i državljanstvo treba da piše kao što ga piše sav taj kulturni svijet – prisvojnim pridjevom – srpsko, a ne prisvojnim genitivom – Republike Srbije”, ocjenjuje Odbor.
U suprotnom, ističe Odbor, teško je ne pomisliti da je riječ o preziru prema srpskom imenu, odnosno samoporicanju srpskog imena u samoj Srbiji.
Odbor smatra da je možda potrebno pokrenuti i inicijativu za usvajanje “zakona o zaštiti srpskog imena”, budući da neće proći mnogo vremena, a da Bošnjaci ili neka druga nacionalna manjina u Srbiji ne zatraže da se promijeni i sam naziv države Srbije, jer asocira na Srbe, poput “srpskog državljanstva”.
U saopštenju se podsjeća da su Odbor za standardizaciju srpskog jezika osnovale sve kompetentne ustanove za proučavanje srpskog jezika sa čitavog srpskog jezičkog prostora (akademije SANU, CANU i ANURS, Institut za srpski jezik SANU, sve katedre srpskog jezika, Matica srpska i SKZ).
Odbor navodi da ne samo da nije zatraženo mišljenje nijedne filološke institucije povodom promjene u rubrici državljanstvo u pasošu, nego niko nije pogledao ni rječnike srpskog jezika, niti srpskohrvatskog, da provjere značenje riječi srpski. Odbor objašnjava da u svim tim rečnicima “srpski” ima značenje “koji se odnosi na Srbe i Srbiju”.
Odbor obrazlaže da “srpsko” uz odrednicu “državljanstvo” može značiti samo “državljanstvo Srbije” jer se upisuje u rubrici imenovanoj “državljanstvo”, što ima značenje “pripadnost određenoj državi”.
S druge strane, ističe Odbor, uz odrednicu “nacionalnost”, pridjev “srpski” znači “pripadnost srpskom narodu”.
S obzirom na to da uz riječ “državljanstvo” pojam “srpski” znači samo “onaj koji živi u Republici Srbiji”, Odbor ističe da zbog toga taj termin uz odrednicu “državljanstvo” nikako nije lingvistički moguće protumačiti kao pridjev “srpski” u značenju “koji pripada srpskom narodu”, kako su to učinili Bošnjaci i zaštitnik građana.
Odbor podsjeća na primjere državljanstva u pasošima Kanade, Slovenije, Hrvatske, gdje uz državljanstvo piše “kanadsko”, “slovenačko”, odnosno “hrvatsko”.
Odbor ističe da zaštitnik građana i MUP, mimo lingvistike, žele da daju vlastita tumačenja značenja riječi srpskog jezika, odnosno da “nameću” svoja tumačenja, bez ikakve konsultacije sa lingvistima.
Odbor za standardizaciju srpskog jezika pisao vlastima: Otkud vam ideja da u pasošu mijenjate oznaku državljanstva?
(Srna)