Biografija
Fatih Hadžić je rođen u Rožajama 1985. godine. Diplomirani je grafičar, profesor likovne kulture. Imao je 11 samostalnih i više kolektivnih izložbi slika u Srbiji i Crnoj Gori. Živi u Novom Pazaru.
Autor: Prof. dr. Šefket Krcić
 Za više informacija kontaktirajte autora na e-mail: fatihhadzic@gmail.com |
Ovih dana je u Novom Pazaru iz štampe izašla vrlo interesantna knjiga, mladog autora Fatiha Hadžića, pod naslovom „Džamije u Sandžaku“. Promocija knjige je održana 04.05.2012.godine, pred prepunom salom u galeriji Multumedijalnog centra u Novom Pazaru. Promoteri knjige, pored autora, bili su turkolog mr. Sead Ibrić iz Tutina i istoričar mr. Esad Rahić iz Novog Pazara. Recenzenti knjige su prof. dr. Džemil Bektović, profesor historije umjetnosti iz na Internacionalnom univerzitetu u Novom Pazaru i poznati istraživač.
Knjiga „Džamije u Sandžaku“ je formata B5 (24 x 17 cm) i sastoji se od 320 stranica, tvrdog poveza, a sadrži najosnovnije podatke o svih 240 postojećih džamija u Sandžaka (u Crnoj Gori i Srbiji). U knjizi se nalaze fotografije (koje je autor lično napravio) svih sandžačkih džamija, koje su u funkciji, odnosno, koje su u ovom trenutku „aktivne“ bilo sa svih pet dnevnih namaza, bilo samo džumama, bajramima ili barem ramazanom. Izdavač knjige je sam autor.
Svaka od džamija je u knjizi predstavljena sa po jednom fotografijom u crnobijeloj tehnici (kako je na promociji rečeno, fotografije nisu u boji zbog visoke cijene štampanja knjige), i sa osnovnim podacima, koji su dati tipski za svaku džamiju. Naime, autor je tokom istraživanja najprije sačinio jednoobrazan upitnik na koji je onda iznašao i dao adekvatne odgovore, koji sadrže raspoložive informacije o svakoj džamiji.
Promoteri knjige, a i sam autor, istakli su da ovakva knjiga, do sada nikada ranije nije napisana, niti je slično istraživanje u Sandžaku neko ranije vršio. Niko, dakle, do sada nije sakupio podatke o svim sandžačkim džamijama na jednom mjestu, tj. u jednoj knjizi, sa onim podacima koje je uopšte bilo moguće saznati, što kod ove knjige predstavlja posebnu vrijednost. Možda zvuči paradoksalno, ali, kako je na promociji istaknuto, istinito je, da čak ni Islamska zajednica Sandžaka, ne posjeduje kompletne podatke, niti barem spisak svih sandžačkih džamija, sa kojima raspolaže.
Autor je istakao da do svih potrebnih podataka ni nije bilo moguće doći, kod skoro ni jedne džamije, a kod mnogih uopšte i ne postoje pisani podaci, niti dokumentacija, tako da su mnogi podaci prikupljani putem uzimanja izjava od ljudi koji su na neki način učestvovali ili u gradnji džamija, ili su bili mujezini, imami, mutevelije, predsjednici Odbora za izgradnju džamija, vakifi placeva, vakifi građevinskog materijala i sl. dok je samo jedan manji broj podataka uzet sa očuvanih tariha (ploča) na džamijama.
 Fatih Hadžić, autor knjige „Džamije u Sandžaku“ |
Knjiga je metodološki dobro urađena, lahka je za snalaženje, osnovni akcenat je stavljen na podatke knjige – bez „tekstualnog“ prikaza podataka. Naime, primijenjen je sistem tabelarnog prikazivanja podataka, tako da svaka džamija ima svoju posebnu stranicu u knjizi, sa fotografijom i podacima. Na početku knjige dat je predgovor i jedan širi uvod u kome je autor uopšteno objasnio osnovne podatke o džamijama, kao muslimanskim bogomoljama, odnosno objektima islamske (sakralne) materijalne kulture, kao npr. koji tipovi džamija postoje, (džamije sa kubetom i džamije sa kosim krovovima – četvorovodni krovovi i krovovi na dvije vode), pokrivenih crijepom ili šindrom (šindom), sa drvenom ili zidanom munarom. Pojasnio je šta je mimbera, šta je ćurs, šta je mahfil, šta je mihrab, šta je to arapski, šta turski, šta iranski tip džamije i sl. Također, knjiga sadrži preglednu tabelu svih džamija, hronološki prikazanih, po godini prve izgradnje – podizanja. Treba reći i to da su džamije razvrstane po gradovima – najprije su obrađene džamije u Novom Pazaru, pa redom po ostalim sandžačkim gradovima sve do džamije u Novoj Varoši, koja je data na kraju.
Autor je, na samom kraju knjige naveo sadržaj sa imenima džamija i brojem stranice gdje se nalaze, tako da ih je lako pronaći. Zatim dao je literaturu kojom se autor služio, odnosno izvore iz kojih je crpio potrebne podatke o džamijama. Cijena knjige je 15 eura, a, kako je istaknuto bila bi mnogo veća da štampanje knjige nije finansijski pomogao grad Novi Pazar. Na koricama knjige je munara i dio desne strane „Altun – alem džamije“ u Novom Pazaru.
Knjiga je estetski veoma lijepo i dopadljivo urađena (što se može vidjeti na priloženoj fotografiji), pa je, uz ostale istaknute vrijednosti i kvalitete, za svakog muslimana, medresanta, studenta, džematliju, istraživača i sl. veoma poželjno imati je u svojoj biblioteci.
Knjiga se može kupiti u svim gradskim džamijama u Sandžaku.
Knjiga „Džamije u Sandžaku“ Fatiha Hadžića, izašla iz štampe
Još dok je bio apsolvent Likovne akademije, Fatih Hadžić iz Novog Pazara je primijetio da džamije u Sandžaku niko nije istražio, pa je naoštrio olovku, razgrnuo hartiju i latio se teška posla. Zagazio u more literature i počeo da istražuje. I mogao je, da je htio, kao što inače poneko radi, da iz raznih knjiga „prigotovi građu“, skenira fotografije, navede fusnote i – eto ti knjige. Ali to ne bi bilo to, pa je Fatih naručio cipele sa debelim đonom kod pazarskih obućara i krenuo u posjetu džamijama i u najudaljenijim krajevima Sandžaka. Kad je nakon tri godine, konačno, sjeo i sumirao svoja istraživanja, na prvoj strani je velikim slovima napisao „Džamije u Sandžaku“. I, evo, knjiga je nedavno izašla iz štampe.
– To što niko do sada na jednom mjestu nije sabrao džamije u Sandžaku, bilo mi je jak motiv da se posvetim ovoj temi, kaže Fatih, zadovoljan što, sada, u tvrdom povezu, na 315 strana A4 formata, knjige čiji je autor on, svako može da se informiše o postojećim džamijama u cijelom Sandžaku.
– Pored toga, počeo sam da istražujem i istorijsko, kulturno i civilizacijsko nasljeđe Bošnjaka u Sandžaku, pa sam neke radove na tu temu objavio u časopisima Bošnjačka riječ u Novom Pazaru, Avlija u Rožajama i Almanah u Podgorici, priča Hadžić. Priča i to da nije bilo lako obići svih 11 opština u Sandžaku uzduž i poprijeko i doći do podataka koji su mu bili neophodni za knjigu, čije korice sada krasi vitkost Altun-Alem džamije u Novom Pazaru. A kada se uđe u sadržinu knjige, lijepo su dati podaci o tačno 240 džamija. Tačno ih toliko, ni manje ni više, u Sandžaku i ima.
– Za svaku džamiju sam izdvojio po jednu stranicu, gdje sam dao fotografiju i podatke o istoriji, stilu gradnje, unutrašnjim i vanjskim elementima džamije i druge neophodne podatke, priča autor ove svojevrsne monografije. Ono što je karakteristično za džamije u Sandžaku, a što je Fatih Hadžić uočio tokom svog trogodišnjeg istraživanja je njihov spoljašnji izgled. On kaže da džamije u Sandžaku, uglavnom, imaju portal, minare, kube, harem i gasulhanu.
– Portal je izveden od cigle i betona, a ulazni otvor je povučen u nišu koja je završena lukom, osim kod drvenih džamija. Svaka džamija mora imati makar po jednu minaru. Nekada su pravljene od tesanog kamena, dok se u novije vrijeme prave od armiranog betona, ili betonskih elemenata. Kube je neizostavni dio džamije, pravljeno pod uticajem turske arhitektonske tradicije. U naše vrijeme džamije se prave i bez kubeta, sa krovom na četiri vode, ili u raznim stilizovanim oblicima krovova. Hareme, odnosno dvorišta, imaju sve veće džamije, kao i gasulhane u kojima kupaju umrle, priča Hadžić.
Knjiga „Džamije u Sandžaku“, biće, nesumnjivo, odlična literatura medresantima i studentima islamskih i drugih fakulteta, islamskim zajednicama i svima onima koji budu zainteresovani za ovu temu, a Fatih Hadžić će ponovo morati da naručuje cipele sa debelim đonom kod novopazarskih obućara: Već se uhvatio u koštac sa istaživanjem islamske kulture, tradicije, običaja, društvenih i porodičnih odnosa, orijentalne – bošnjačke arhitekture, vjere, igara i pjesama Bošnjaka u Sandžaku.
Porušene džamije posebna tema
– Porušene džamije, od kojih su danas ostale samo duvarine, i one kojima se samo temelji poznaju, nijesam obradio u ovoj knjizi zbog nedostatka podataka. Smatrao sam da uništene džamije zahtijevaju ozbiljniji pristup, ali će i one jednog dana biti predmet mog interesovanja. Ne samo sa stanovišta njihove nekadašnje ljepote i vjersko kulturne funkcije, nego i sa stanovišta raznih istorijskih događaja, čiji su one svjedoci, kaže Fatih Hadžić.
Biografija
Fatih Hadžić je rođen u Rožajama 1985. godine. Diplomirani je grafičar, profesor likovne kulture. Imao je 11 samostalnih i više kolektivnih izložbi slika u Srbiji i Crnoj Gori. Živi u Novom Pazaru.